Tu hành

     Thời gian trôi đi như thế, thoảng như mây nhạt gió nhẹ, vô tình hờ hững. Đã từng nảy lòng oán ghét với thời gian qua đi như bay, trách chúng vô tình, đã cướp đoạt bao nhiêu thứ đẹp đẽ thanh thuần của thời niên thiếu, không chừa lại đường lùi. Sau này bỗng hiểu ra, thời gian vốn dĩ vô ý tụ tan, ngày tháng sớm chiều đều do chính mình trải qua, đâu có ai khác thay thế.

     Bỏ lỡ mùa hoa thì có lẽ vẫn còn ngày gặp mặt, có những phong cảnh đã đi qua rồi thì không thể trở lại. Một đời người, đến với tay không, lại ra đi tay không, còn khi đi giữa hồng trần, lại luôn bận bịu, không thể ngừng nghỉ. Người ta gọi quá trình này là tu hành. Sự tu hành của người bình thường, nằm trong việc ăn uống, đi lại. Còn sự tu hành của bậc nhã sĩ, nằm ở đàn hạc, cỏ cây. Sự tu hành của Đạo gia, là thuận theo tự nhiên, tu thân dưỡng tính. Sự tu hành của tăng khách, là quay về bản thể chân như, thấu suốt thanh tĩnh.

     Đời người trăm năm, qua đi vội vã, bao nhiêu phong cảnh đợi bạn đến chiêm ngưỡng, bao nhiêu câu chuyện đợi bạn đến lấp đầy. Những gặp gỡ, truy cầu, được mất trong hành trình, đều là tu hành. Tuế nguyệt dần dần qua đi, lúc như vô tình, lúc lại như hữu ý, không cố chấp đối với mọi việc, thì sẽ không vui quá hóa nhàm, buồn quá thành tuyệt vọng. Đời người giống như là chèo thuyền trên sóng khơi, nên giữ vững nội tâm, mới có thể thong dong điềm tĩnh, từ gấp gáp đến chậm rãi, từ ồn ã đến yên ả.

     Dùng Nho để sửa đời, dùng Phật để sửa tâm, dùng Đạo để sửa thân, ấy là phép tắc tu luyện của cao sĩ nổi danh, thậm chí là đế vương khanh tướng xưa nay. Lão tử nói: “Hư không cùng cực, giữ sự yên tĩnh. Ngoài thì biểu hiện mộc mạc, bên trong giữ sự chất phác, giảm tư tâm.” Một đời người có vô số cuộc gặp gỡ khác nhau, tín ngưỡng cũng khác nhau, phương thức tu hành lại càng là muôn màu muôn vẻ.

     Tuyệt tình quên lãng, minh tâm kiến tính, là cảnh giới tu hành của Đạo Thiền. Chúng sinh bình phàm, chỉ muốn tìm thấy quy y đơn giản giữa hồng trần huyên náo vô thường. Cùng với tuổi tác tăng lên, dần dần tẩy rửa hết sương bụi, bỏ qua phù hoa, chỉ giữ lại vẻ đẹp đẽ thuần phác. Những thiếu niên đã từng tinh thần phơi phới, ngông nghênh càn rỡ, những hồng nhan tư chất như tiên như ngọc, hoa nhường nguyệt thẹn, đến phút cuối, cũng nhạt tâm tình, nguyện trân trọng hiện tại, già đi một cách bình an vô sự.

     Hạ bút viết văn, cũng là tu hành. Không màng danh lợi, không vì hồi báo, chỉ nguyện văn chương có thể cảm hóa chúng sinh, mang đến cho người đời sự trong lành và an tĩnh. Sáng tác là một quá trình dài, sự vất vả và cô độc trong quá trình này, chỉ có đích thân trải nghiệm mới biết. Văn chương giống như một cơn gió nhẹ, giống như một chiếc bóng chao đảo bập bềnh giữa thời gian, ý vị sâu xa, nhưng lại giản đơn rõ ràng. Cảnh giới cao nhất của tu hành trong văn chương, chính là khi không câu nệ vào chương pháp, hành văn như nước chảy mây trôi. Chúng ta không chỉ đọc ra nỗi lòng của tác giả trong văn, mà cũng có thể nhìn thấy chúng sinh. Người viết sách, người chơi đàn, người mê trà, cũng đều như thế cả.

     “Dứt bỏ trần tục là chân cảnh, chưa dứt tăng gia vẫn tục gia.” Quả nhiên, nếu nội tâm trong suốt, giác ngộ, thì cho dù thân đang ở chốn khói lửa phàm trần, cũng có thể nhập cảnh. Còn nếu như không thể giác ngộ, thì cho dù chống gậy vân du, làm mây nhàn hạc nội, cũng chẳng khác gì chúng sinh mờ mịt. Có lúc, tu hành giữa hồng trần, còn hơn cả ở chốn thiền viện giữa rừng sâu, núi nam giậu đông.

     Sách Thái căn đàm viết: “Lòng người có cảnh giới thực sự, thì không tiếng tơ tiếng trúc mà lòng tự vui tươi, không thuốc không trà mà tự thơm tho.” Đời người trăm năm, phồn hoa dễ mất, phú quý công danh giống như hoa trong bồn, thịnh suy hưng phế, đều không tự chủ được. Đối diện với thế thái biến ảo vô cùng, tự sẽ co giãn như ý.

     Vạn vật trong trời đất, vốn không có sang hèn, cũng không có ngắn dài, hết thảy là ở bản thân tu thân giữ đạo. Cho dù là trúc biếc trăng sáng, muôn tía ngàn hồng, hay là hoa vàng đẫm sương, cỏ khô cây héo, đều có một vẻ đẹp và phong thái không thể diễn tả bằng lời của nó. Một ý niệm là cõi phù sinh, một ý niệm là thanh tịnh, nên biết rằng ngày tháng của người bình thường, thanh đạm mà dài lâu.

     Bao nhiêu thời gian, đều trả cho tuế nguyệt lương thiện, trả cho cuộc sống phức tạp. Còn tôi – hạt bụi nhỏ trôi nổi nhiều năm, có một ngày rốt cuộc sẽ tìm về ngôi nhà cổ năm xưa. Trong lầu gỗ sâu trong sân nhà, làm một cô gái đoan trang yên phận, cúi mày nhìn xuống. Giữ cho tường cao xanh rêu, ánh nến bình hoa, muôn vàn quá vãng đều thả trôi theo gió. Khi ấy, hai bên tóc mai bạc phơ, những nếp nhăn dịu dàng, chính là sự tu hành đẹp nhất của đời này.

     “Tự tại trong số mệnh, Chẳng vui cũng chẳng sợ. Mệnh cạn thì nên cạn, Đâu cần luống sầu bi.” Hãy quên đi những chìm nổi tụ tan trên con đường hồng trần, uống vài bát trà nhạt, nếm mấy độ tuyết ngoài sân, đạm bạc một đời, trong sạch mà nông cạn như gió.